Σύνδρομο Stendhal

Συνοδή Νταμπεγλιώτου

Το σύνδρομο Stendhal ή hyperkulturemia, η σύνδρομο της Φλωρεντίας είναι μια ψυχοσωματική ασθένεια που προκαλεί γρήγορους χτύπους της καρδιάς, ίλιγγο, σύγχυση, ακόμη και παραισθήσεις, όταν εκτίθεται ένα άτομο στην τέχνη, συνήθως όταν η τέχνη είναι ιδιαίτερα όμορφη ή υπάρχει μεγάλος αριθμός έργων συγκεντρωμένα σε ένα χώρο. Ο όρος μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί και για άλλες καταστάσεις όπως π.χ. όταν συναντάμε ένα όμορφο τοπίο στον φυσικό κόσμο.

Το σύνδρομο Stendhal είναι το όνομά του προς τιμήν του διάσημου Γάλλου συγγραφέα Stendhal, ο οποίος είχε συντριπτικά συμπτώματα άγχους, λιποθυμώντας κατά την έκθεση του στην τέχνη σε μουσείο στην Ιταλία. Ο Stendhal περιέγραψε την εμπειρία του για το φαινόμενο κατά τη διάρκεια του 1817 στο βιβλίο του μετά την επίσκεψή του στη Φλωρεντία.

Όταν επισκέφτηκε την βασιλική της Santa Crosse , όπου ο Μακιαβέλι , ο Μιχαήλ Άγγελος και ο Γαλιλαίος είναι θαμμένοι, είδε τοιχογραφίες του Giotto για πρώτη φορά και είχε συγκινηθεί. Έγραψε "(...) ήμουν σε ένα είδος έκστασης, στην ιδέα του ότι είμαι στη Φλωρεντία, κοντά στους μεγάλους άνδρες των οποίων τους τάφους είχα δει. Aπορροφημένος στην ενατένιση της ανυπέρβλητης ομορφιάς . Έχω φτάσει στο σημείο όπου συναντά κανείς ουράνιες αισθήσεις. Όλα μίλησαν τόσο έντονα στην ψυχή μου. Αχ να μπορούσα μόνο να ξεχάσω, είχα ταχυκαρδία, που στο Βερολίνο το αποκαλούν νεύρα. Περπατούσα με το φόβο της πτώσης."

Tο σύνδρομο είχε περιγραφεί από την Ιταλίδα ψυχίατρο Graziela Magherini , η οποία παρατήρησε και περιέγραψε περιπτώσεις μεταξύ των τουριστών και των επισκεπτών στη Φλωρεντία. Πρόκειται για ένα τέτοιο συχνά εμφανιζόμενο σύνδρομο σε αυτό το μέρος του κόσμου όπου οι εργαζόμενοι και το προσωπικό του νοσοκομείου σε κοντινές εκθέσεις της περιοχής, αναγνωρίζουν κατευθείαν τα συμπτώματα όταν οι ασθενείς καταφθάνουν εκστασιασμένοι από το θαυμασμό τους για την τέχνη.

Δώρα Μπουντιούκου

Overdose τέχνης. Κατάσταση στην οποία βρίσκεται το άτομο όταν εκτίθεται σε έργο - έργα τέχνης ή σε οτιδήποτε ο ίδιος αντιλαμβάνεται «απέραντη» ομορφιά. Συγκλονίζεται και ως αποτέλεσμα αυτού του έντονου συναισθήματος που βιώνει αποπροσανατολίζεται και βιώνει ψυχολογικό και σωματικό άγχος. Δεν είναι ικανό να αντιμετωπίσει αυτό που έχει θεοποιήσει και επομένως το ίδιο του το σώμα αντιδρά σε αυτό. Μια κατάσταση αυθόρμητη, τόσο αυθόρμητη που το μυαλό δεν μπορεί να ελέγξει το σώμα! Συνηθίζεται να συνδυάζουμε τον όρο overdose με τις ναρκωτικές ουσίες, θα μπορούσαμε λοιπόν να αντιληφθούμε το overdose τέχνης σαν μια κατάσταση που ίσως μοιάζει με αυτό. Μία κατάσταση έκστασης, μια κατάσταση γαλήνια και τρομερά αγχωτική και μπερδεμένη ταυτόχρονα. Τόσο δυνατή που ξεπερνά την ανθρώπινη λογική και τον αυτοέλεγχο.

Ιωάννα Μαρία Γαβριηλίδου

Το σύνδρομο σταντάλ αποτελεί έναν όρο ο οποίος δημιουργήθηκε από τον ομώνυμο Γάλλο συγγραφέα όταν αυτός έζησε μια ψυχοσωματική διαταραχή το 1817 σε ένα ταξίδι του. Τα συμπτώματα αυτής κάποιος θα μπορούσε να τα παρομοιάσει με αυτά ενός ερωτευμένου δηλαδή ζαλάδα, ψευδαισθήσεις, ταχυκαρδία ακόμα και λιποθυμία τα οποία προκαλούνται μετά από υπερβολική έκθεση σε μεγάλης σημασίας έργα τέχνης. Αποτελεί προϊόν κόπωσης και γενικότερα προκύπτει όταν μας συμβαίνει κάτι έντονο συναισθηματικά. Ψυχίατροι έκτοτε έχουν αναφέρει έναν αριθμό περιπτώσεων ανθρώπων που βιώνουν παρόμοιες ψυχικές καταστάσεις. Ωστόσο αμφισβητείται η ύπαρξη του φαινομένου και έτσι θα τοποθετηθούν στο Παλάτι των Μεδίκων Ρικάρντι πολυαισθητήρες για την μελέτη των αντιδράσεων των συμμετεχόντων.

Κέλλη Γκούμα

Το σύνδρομο Σταντάλ πήρε το όνομά του από τον διάσημο συγγραφέα Stendhal (ψευδώνυμο του Henri-Marie Beyle). Είναι μια ψυχοσωματική ασθένεια που προκαλεί ταχυκαρδία, ζάλη, λιποθυμία, σύγχυση, ακόμα και παραισθήσεις, όταν ένα άτομο εκτίθεται στην τέχνη, όταν η τέχνη είναι ιδιαίτερα όμορφη ή όταν πολλά έργα εκτίθενται σε ένα ενιαίο χώρο.

Στο βιβλίο του «Νάπολη και Φλωρεντία: ένα ταξίδι από το Μιλάνο στο Ρέτζιο», περιγράφει την εμπειρία του με το σύνδρομο που αντιμετώπισε κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του «απορροφώμενος στην ενατένιση της ανυπέρβλητης ομορφιάς».

ATLAS-MACHINE

An Eclectic Glossary

ΘΚ0618 ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΟΝΤΕΡΝΑΣ ΤΕΧΝΗΣ

διδακτική ομάδα

Γιώργος Τζιρτζιλάκης, Καθηγητής ΤΑΜ ΠΘ

Φανή Παραφόρου, Μέλος Ε.Ε.ΔΙ.Π.

Αφροδίτη Μαραγκού, Υπ. Διδ. (επικουρική διδασκαλία)

ακαδ. έτος 2020-2021

est. 2016

Σύνδρομο Stendhal