Δήμητρα Κούρτη

 

Σύμφωνα με τον ορθολογισμό η γνώση μας για τον κόσμο προέρχεται κατά βάση από τον ορθό λόγο. Τα κυρίαρχα στοιχεία της μπορούν να αναζητηθούν στο νου μας. Η γνώση αυτή μπορεί να αποκληθεί a priori ή προεμπειρική, αφού φαίνεται να είναι δυνατή πριν ή ανεξάρτητα από οποιαδήποτε εμπειρία. 

 

Πρώτος μεγάλος ορθολογιστής ήταν ο Ντεκάρτ. Σύμφωνα με τον ίδιο, ο κόσμος είναι ευμετάβλητος, γεγονός που μας οδηγεί σε λανθασμένες πεποιθήσεις. 

Ο ίδιος χρησιμοποιεί το παράδειγμα του «Νοητού Πειράματος» ,προκειμένου να υποστηρίξει τον ορθολογισμό του. Κύριο βασικό στοιχείο του πειράματος αποτελεί το κερί, το οποίο είναι σκληρό και άκαμπτο. Τοποθετώντας, ωστόσο, το κερί κοντά σε φωτιά, παρατηρείται αλλαγή στα χαρακτηριστικά του όπως είναι η μετατροπή του σε μια άμορφη μάζα. Παρόλη την μεταβολή των χαρακτηριστικών του εξακολουθεί να είναι ένα κερί. Η γνώση μας δηλαδή δεν εξαρτάται αποκλειστικά από τις αισθήσεις μας αλλά και από την πνευματική εποπτεία. Η πνευματική εποπτεία στηρίζεται στις έμφυτες ιδέες ,που μας καθιστούν ικανούς να αντιλαμβανόμαστε τα ουσιώδη χαρακτηριστικά των αντικειμένων ακόμα και εάν οι αισθήσεις μας μάς παραπλανούν.