Αντίστροφο Ερείπιο

Μαρία Μέγα

 

ερείπιο <ἐρείπιον < ἐρείπω < μισογκρεμισμένο ή σε πολύ κακή κατάσταση κτίριο ή γενικότερα κατασκευή.

 

Τα ερείπια μαρτυρούν την ύπαρξη και δράση της ανθρώπινης παρουσίας στο χώρο. Δηλώνουν μια συνθήκη αλλοίωσης, μια μεταβολή της αρχικής μορφής ενός αντικειμένου σε κάτι «νέο», κάτι διαφορετικό. Καθιστούν σαφή την επίδραση του χρόνου πάνω σε αυτά και στο ευρύτερο περιβάλλον τους, με το οποίο βρίσκονται σε πλήρη αλληλεπίδραση και αλληλεξάρτηση. Μεταβολές που «χαράσσονται» πάνω στις επιφάνειες τους, προσδίδοντας τους μνήμη και ιστορική αξία. 

​

Το αντίστροφο ερείπιο αναφέρεται σε ένα μηδενικό πανόραμα, ένα περιβάλλον μιας νέας κατασκευής που θα μπορέσει ενδεχομένως να κατασκευαστεί στο μέλλον. Δεν πρόκειται για ένα ερείπιο που απλά διαμορφώνεται με το πέρασμα του χρόνου. Αλλά για ένα αντικείμενο που αποτελεί το ερέθισμα, όχι για την λησμόνηση του παρελθόντος, αλλά για τη μετάβαση στο μέλλον και τη διαμόρφωσή του. Τα κτίρια/κατασκευές δεν εμπίπτουν στην καταστροφή μετά την κατασκευή τους αλλά αναδύονται ως ερείπια πριν κατασκευαστούν. 

Κέλλη Γκούμα

 

Ο Robert Smithson επιχειρεί να αντιστρέψει τη συμβατική έννοια της μνημειακότητας, εισάγοντας την έννοια των “αντίστροφων ερειπίων” και της “τρύπας” που έχει μνημειακές ποιότητες. Η αντιστροφή γίνεται με την εισαγωγή στην έννοια του κτίζειν διαδικασιών οι οποίες, εκ πρώτης όψεως φαίνονται ακυρωτικές και καταστροφικές. Η “απο-αρχιτεκτόνιση” είναι για τον Smithson μέρος της αρχιτεκτονικής και όχι η άρνησή της. To “αντίστροφο ερείπιο” εμπεριέχεται δυνητικά σε κάθε διεργασία μεταβολής του περιβάλλοντος, δεν δημιουργείατι στο πέρασμα του χρόνου.